Dnia 1 czerwca 2016 roku w Sali Seminaryjnej Auditorium Maximum UJ odbyło się spotkanie z prof. UJ dr hab. Robertem Kłosowiczem zatytułowane „Problem Sahary Zachodniej w 40. rocznicę uchwalenia niepodległości 1976-2016”. Spotkanie, zorganizowane przez Koło Studentów Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Jagiellońskie Centrum Badań Afrykanistycznych, przybrało formę wykładu otwartego zakończonego dyskusją.
Dnia 1 czerwca 2016 roku w Sali Seminaryjnej Auditorium Maximum UJ odbyło się spotkanie z prof. UJ dr hab. Robertem Kłosowiczem zatytułowane „Problem Sahary Zachodniej w 40. rocznicę uchwalenia niepodległości 1976-2016”. Spotkanie, zorganizowane przez Koło Studentów Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Jagiellońskie Centrum Badań Afrykanistycznych, przybrało formę wykładu otwartego zakończonego dyskusją.
27 lutego 2016 roku minęła 40-ta rocznica proklamacji niepodległości Saharyjskiej Arabskiej Republiki Demokratycznej (SADR). Na przestrzeni lat państwo to zostało uznane przez ponad 80 innych podmiotów państwowych (część z nich następnie wycofała bądź „zawiesiła” swoje uznanie), jak również największą organizację kontynentu afrykańskiego – Unię Afrykańską, w której SADR cieszy się pełnym członkostwem. Przypadająca rocznica stała się świetną okazją do refleksji nad obecnym stanem kwestii saharyjskiej niepodległości, jak również przyszłością spornego terytorium.
W trakcie wykładu prof. Kłosowicz przedstawił historię terytorium Sahary Zachodniej, skolonizowanego przez Hiszpanię, jak również omówił aktualną sytuację międzynarodową SADR, uwzględniając zwłaszcza czynniki regionalne – w tym duże zaangażowanie w kwestię saharyjską sąsiedniej Algierii. Zaprezentowany został również szereg zdjęć z dwóch wyjazdów badawczych prof. Kłosowicza – badań terenowych przeprowadzonych w 2013 roku na terytorium Sahary Zachodniej okupowanym przez Maroko, jak również badań z roku 2016 w obozach dla uchodźców saharyjskich na terytorium Algierii – w okolicy miasta Tindouf. Prof. Kłosowicz zwrócił uwagę na kwestię surowców mineralnych, w które obfituje terytorium Sahary Zachodniej okupowane przez Maroko – jedne z największych na świecie złoża fosforytów, jak również odkryta w szelfie atlantyckim u wybrzeży Sahary Zachodniej ropa naftowa, nie wspominając o złożach żelaza, wanadu, rudy cynku, tytanu, potasu, miedzi i uranu. Wydaje się, iż jest to jeden z głównych czynników blokujących niepodległość Sahary Zachodniej. Przejęcie tego obszaru przez Maroko w 1975 roku znacznie poprawiło słabą podówczas sytuację gospodarczą Królestwa. Rozwiązaniu problemu Sahary Zachodniej nie pomogły również kolejne rundy negocjacji pokojowych, prowadzonych z przerwami począwszy od zakończenia wojny z Marokiem w 1991 roku ani obecność misji pokojowej ONZ – MINURSO (Mission des Nations Unies pour l'Organisation d'un Référendum au Sahara Occidental), która docelowo miała doprowadzić do referendum decydującego o przyszłości Sahary Zachodniej. Jego termin był jednak wielokrotnie przekładany, a w związku z fiaskiem negocjacji pomiędzy zwaśnionymi stronami i narastającymi kwestiami spornymi samo jego przeprowadzenie stoi pod znakiem zapytania. Prof. Kłosowicz wskazał również na konsekwencje wydarzeń tzw. Arabskiej wiosny, przypominając często pomijany fakt, iż w rzeczywistości fala protestów, które w latach 2010-2013 objęły świat arabski, rozpoczęła się na terytorium Sahary Zachodniej okupowanym przez Maroko – gdzie w listopadzie 2010 roku w Gdeim Izik niedaleko Laâyoune (El Aaiún) protestowało pokojowo 25 tysięcy Saharyjczyków, a wystąpienie to zostało brutalnie stłumione przez marokańskie służby bezpieczeństwa.
Obecni na wykładzie słuchacze mogli również zapoznać się z tradycyjnym strojem saharyjskich mężczyzn – daraa. Jest to rodzaj szerokiej męskiej tuniki, zazwyczaj koloru niebieskiego bądź białego. Egzemplarz pokazany na wykładzie został przywieziony przez prof. Kłosowicza z obozów saharyjskich z okolic Tindouf, zaś dzięki uprzejmości członka Koła publiczność mogła podziwiać jak wygląda noszenie daraa w praktyce. Rozpoczęta po wykładzie dyskusja oscylowała głównie wokół kwestii związanych z organizacją państwa saharyjskiego, którego rząd w większości nie kontroluje terytorium państwowego – niemniej jednak może poszczycić się pewnymi sukcesami w zarządzaniu obozami saharyjskimi na terytorium Algierii. Nie zabrakło również pytań o życie codzienne Saharyjczyków w obozach dla uchodźców, a także o prognozy dotyczące rozwoju sytuacji politycznej w regionie Maghrebu i Sahelu i wpływu, jaki mogłaby wywrzeć na kwestię saharyjską w najbliższych latach.
Joanna Mormul
